Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kira gelirlerinin mart ayında doğru beyanı için kapsamlı bir çalışma yürüttüklerini, 4.5 milyon konutu analiz ettiklerini açıklarken lüks dairelerin beyannameleri de güncellenmeye başladı. Tapu, belediyeler ve bankalarda alınan bilgilerle konut envanteri yenilenirken, artık vergisini gizleyen ev sahipleri daha kolay tespit ediliyor.

Kiracısı olan ev sahiplerinin mart ayında beyannamesini ilgili vergi dairesine vermesi gerekiyor. Düşük havale veya bir başka hesaba para gönderme konusu da izleniyor. Vergi tutarının iki katı birinci derece usulsüzlük cezası kesilecek. Kira gelirini beyan etmeyen veya eksik gösteren bu yıl için 33 bin lira olan istisnadan da yararlanamayacak.

Gayrimenkulleri konut olarak kiraya verenler, gerçek gider usulünü seçmeleri halinde, buradan elde ettikleri kira gelirinden, oturdukları konut için ödedikleri kira bedelini gider olarak indirebilir. Kira gelirleri vergisinden bağış, eğitim, sağlık ve sigorta masrafları düşülebiliyor. Vergiler konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:

Kira geliri için beyan süresi ne zaman dolacak? Beyanname vermeyenin istisna hakkı yanar mı?
Kira gelirlerine ilişkin beyannameler vergi dairesine gitmeden elektronik ortamda Hazır Beyan Sistemi kullanılarak verilebilir. İster evden ister internet bağlantısı olan herhangi bir yerden elektronik ortamda kolayca beyan edilebilir. Geçen yıl elde edilen kira gelirleri mart ayında beyan edilecek.

Geçen yıl için istisna tutarı 21 bin lira olup, ocak ayından yılın sonuna kadar bu tutarın üzerinde geliri olanlar 1 Mart 2024 itibarıyla beyanname vermek zorunda. Beyan etmeyenler istisnadan yararlanamaz. Birden fazla konuttan kira geliri elde edenler istisnayı sadece bir konut için kullanabilir.

Ev sahibim kirayı elden alıyor, buna ilişkin bir yaptırım var mı?
Kiracı olanlar kira ödemelerini elden ya da para transferi ödemesi olarak değil, banka aracılığıyla IBAN'a "Kira ödemesi" olarak göndermesi gerekiyor. Aksi halde yasa dışı işlem yapıldığı için cezalarla karşı karşıya kalacaklar. Ayrıca vergi kaçırma suçu nedeniyle de farklı yaptırımlarla karşılaşılabilir.

Gayrimenkul değer artış kazancı vergisini ne zaman ödemem gerekiyor? Bu yıl için istisna tutarı ne kadar oldu?
Satın alınan gayrimenkulün 5 yıl içinde satılması durumunda ödenmesi gereken vergiye değer artış kazancı deniyor. Konutun satışıyla beraber elde edilecek gelirin belli bir kısma bu vergi kapsamında hesaplanarak devlete ödeniyor. Geçen yıl için bu kazancın 21 bin lirası, 2024 yılı için de 33 bin lirası gelir vergisinden istisna bulunuyor. Değer artışı kazancı elde eden mükelleflerin, gelirlerini elde edildiği yılı izleyen mart ayında beyan etmeleri gerekiyor. Vergi de mart ve temmuz ayında iki taksitle ödenebiliyor. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisini konutun sahibi ödüyor. Evini kiraya verenler bir yıl boyunca 33 bin liranın altında kira geliri elde ettiyse herhangi bir vergi ödemeyecek. Bu tutarın üstünde gelir elde ettiyse 33 bin lira istisna sayılacak, üstünde kalan tutar verilecek.

Konut içinde yaptığım tadilat masraflarını vergiden düşebilir miyim?
Kira geliri beyannamesi verirken konuta ilişkin yapılan tüm masraflar vergiden düşülebilir. Faturalı olan tüm evrakları saklayıp ilerde istenmesi halinde beyan etmeniz yeterli olacak. Kira gelirlerinden bağış, eğitim, sağlık ve sigorta masrafları vergiden indirilebilir.

Evimi kiraya verdim ancak başka semtte ben de kiradayım. Ödediğim kirayı gider gösterebilir miyim?
Sahibi oldukları gayrimenkulleri konut olarak kiraya verenler, gerçek gider usulünü seçmeleri halinde, buradan elde ettikleri kira gelirinden, oturdukları konut için ödedikleri kira bedelini gider olarak indirebilir. Türkiye'de yerleşik olmayan kişilerin, yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri indirim konusu yapılamıyor. Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, "emsal kira bedeli" esas alınır. Gayrimenkulün bedelsiz başkalarının kullanımına bırakılması, kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması, hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanır.

Oturduğum konutu 5 yıl sonra satarsam vergi ödemek zorunda mıyım?
Gayrımenkulün 5 yıl sürenin sonunda satılması halinde elde edilen gelir vergiye tabi değil. Gayrimenkul alım satımı bir organizasyon içinde yapılıyorsa ticari kazanç kabul ediliyor. Gayrimenkullerin karşılıksız şekilde elde edilmesi değer artışı kazancının konusuna girmiyor. Miras kalan evin daha sonra elden çıkarılması halinde elde edilen gelir kapsama girmiyor.

Kira gelirini eksik ya da yanlış beyan edenlere yönelik yaptırımlar neler?
Kira geliri elde edebilme potansiyeli olan 4.5 milyon konut analiz ediliyor. Kiralık olarak kullanıldığı tespit edilen adreslerde fiili tespitler yapılacak.
Beyan dönemi öncesi hatırlatmalar sürecek. Beyannamelerinde uyumsuzluk olan ve hiç beyanname vermeyen mükelleflere yönelik yasal işlemler başlatılacak. Vergi tutarının iki katı kadar birinci derece usulsüzlük cezası kesilecek. Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi cezası hesaplanıyor.