Tüketicilerin en çok şikayetçi olduğu alanlardaki haksızlıkları engellemeye yönelik düzenleme için adım atıldı. Milliyet'ten Gülşah Karaman ve Betül Yasemin Keskin'in haberine göre; AK Parti’nin Tüketici Kanunu’nda yapmayı öngördüğü değişikliklere ilişkin yasa taslağı çalışmaları hızlandı. Konut alımından devre mülk tatil satışına, taksitli alışverişten abonelik hizmetine, tüketicilerin en fazla mağdur olduğu konulardaki düzenlemeler netleşmeye başladı.

Taslağa göre bir konutun birden fazla kişiye satışı yapılması, üstünde haciz olması gibi problemler tüketici mağduriyetine neden olunmadan çözülecek. Satış vaadi sözleşmeleri noter huzurunda gerçekleştirilecek. Bu şekilde tüketici aldığı konut üzerinde ipotek ve haciz bulunup bulunmadığını görebilecek. 

Devre tatiller de düzenleme kapsamında bulunuyor. Devre mülk sözleşmelerinde sözleşme süresi 10 seneden az yapılamayacak. Kat irtifakı kurulmadan satış gerçekleştirilemeyecek. Telefon, internet aboneliği gibi konularda da sürenin 24 aydan 12 aya düşürülmesi hedefleniyor. Cayma hakkıyla ilgili de kolaylık sağlanacak. Tüketici bir sene içinde sözleşmeden ayrılma hakkına sahip olacak. İl ve ilçe tüketici hakem heyeti ayrımı ortadan kaldırılacak. Tüketici hakem heyetinin olmadığı yerlerde başvurular kaymakamlığa gerçekleştirilecek. 

Peki, bütün bunlar tüketici yasası hakları açısından ne gibi sonuçlara neden olacak? Bu tasarıdaki hangi maddeler mutlaka yasa kapsamına dahil edilmeli? Avukat Ali Erişen, Avukat Cihat Demirbağ, Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal ve Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan yayınlanan taslaktaki değişikliklere ilişkin önemli açıklamalar yaptı. 
 

'SATIŞLAR NOTER İLE YAPILMALI'

Hakan Akdoğan, Tüketici Kanunu'nda yapılması öngörülen değişikliklerin önemli olduğuna ve bu planlamanın amacının tüketicinin haklarını koruyarak maksimum düzeyde düzenlemek olduğuna dikkat çekti. Hazırlanan taslakta olması gerekenlerle ilgili konuşan Hakan Akdoğan, "Konut satışlarında inşaat firmaları satış vaadi sözleşmesiyle yerlerini satıyorlar ancak çeşitli sebeplerden dolayı duran inşaatlar tüketicileri mağdur ediyor" ifadelerini kullandı. 

Hakan Akdoğan, duran inşaatlarda satışı yapılan konutların, evine kavuşamayan tüketicilere mağduriyet yaşatmaması ve tüketicilerin haklarının koruma altında olması için satış işlemlerinin tamamına noterin de dahil edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Hukuksal olarak çok fazla geçerli olmayan inşaat şirketi ve tüketici arasında imzalanan satış vaadi sözleşmelerinin güvence altında olması gerektiğine, bunun için de noter huzurunda satışı yapılan yerin tapusuna şerh düşülmesinin önemli olduğuna dikkat çekti. 

BİR DAİRE BİRDEN FAZLA KİŞİYE SATILAMAYACAK

Tüketicinin mağdur olmasına neden olan konulardan biri de satıcı firma tarafından bir bağımsız bölgenin birden çok kişiye satışının yapılması. Akdoğan, yine aynı şekilde satış işlemlerine de noterin dahil olmasını ve satın alınan bağımsız bölgenin bir başkasına satılamaması amacıyla şerh konulmasının buradan oluşacak mağduriyetlerin engellenmesi iyi bir yöntem olduğunu belirtti.
 

'İNŞAATIN DURUMUNA GÖRE AYARLAMA SAĞLAYACAK'

Avukat Cihat Demirbağ ise düzenlemelerin hukuki boyutuna ilişkin "Öncelikle kat irtifakı kurulmadan tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmesi yapılamayacak ve yapılacak satışlar ise noter huzurunda yapılmak zorunda olacak. Noterlikler ve tapunun entegrasyonu kapsamında gerek tamamlanmış gerek henüz tamamlanmamış inşaattan alınan konutlarda, aynı dairenin birden fazla kişiye satış yapılıp yapılmadığı görülmüş olacak" açıklamasında bulundu. 

Satışın ardından teslime ilişkin sürenin de düzenlemeye tabi olduğuna vurgu yapan Cihat Demirbağ, "Satıştan itibaren teslim süresinin 48 ayı geçmemesi öngörülüyor. Bu durum firmaların satışa başlama süreçlerini de inşaatın durumuna göre ayarlamalarını sağlayacak" şeklinde konuştu.

'DEVLET, FİRMALARIN SERMAYE BİRİKİMLERİNİ TEMİNAT ALTINA ALMALI'

Avukat Ali Erişen de konut taslağıyla tüketicinin kanuni güvence altına alındığına dikkat çekerek ön ödemeli konut sözleşmesinin Türkiye için çok acil bir konu olduğunun altını çizdi. Ali Erişen, "İnşaat firmaları ön ödemeli konut sözleşmesi yaparken tüketiciyle ilgili bütün güvenceleri yasa kapsamına almalı. En uç noktayı söylüyorum; böyle bir ön ödeme satış yetkisi verilen firmaların sermaye birikimlerinin güvencelerini kişilerin mağdur olmaması için devletin teminat altına alması gerekiyor" diye konuştu.

'TAAHHÜTLÜ ABONELİKLER 1 YILDAN FAZLA OLAMAZ'

Abonelik sözleşmelerini de kapsayan taslağa ilişkin uzmanlar, süresi bir sene ve daha az olan belirli süreli abonelik sözleşmesinde tüketicinin haklı nedenle cezai şart ödemeksizin sözleşmeyi feshedebileceğinin altını çizdi. Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal taahhütlü aboneliklerin yönetmelikte olduğunu ancak yasada henüz net olmadığını dile getirip, taahhütlerin 2 seneden 1 seneye düşürülmesine ilişkin, "Taahhütnameler 1 yıldan fazla olamaz, artı internet veri sağlayıcılarının alt yapı ya da taahhüte giren hız vb. gibi hizmetlerde eksiklikler varsa tüketici cayma hakkını kullanabilecek. Bu da yine tüketiciye ciddi bir anlamda bir rahatlama getirecek" değerlendirmesinde bulundu.

Ayrıca tüketicinin onayı olmadan da sözleşmelerin kendiliğinden uzatılamayacağına dikkat çeken Aziz Koçal, "Bunların hepsini taslak olarak konuşuyoruz. En önemli değişiklik burada aboneliklerin 2 yıldan 1 yıla indirilmesi" diye konuştu.
 

'1 YILLIK TAAHHÜTLER TASLAĞI TAMAMEN KALDIRILMALI'

Avukat Ali Erişen ise, taahhütler taslağının tamamen kaldırılmasının gerekli olduğunu ifade etti. Taahhütlerin 2 seneden 1 seneye indirilmesini, tüketicinin cayma hakkında herhangi bir ücret ödememesini de olumlu yönde değerlendiren Ali Erişen, bu taslağın kısmen zaten şu anda var olduğuna vurgu yapıp, "Bu tamamen kaldırılmalı. Yurt dışında da şu an bu şekilde uygulanıyor, herhangi bir şey yüzünden sizden taahhüt alınmıyor. Eğer Türkiye'de de bu şekilde tamamen kaldırılırsa tüketici de bir şekilde faydalanır. Özellikle üretici firmayla tüketici firma sürekli karşı karşıya geliyor" bilgisini paylaştı. 

'TÜKETİCİNİN KORUNMASI İÇİN ÇALIŞILIYOR'

Avukat Cihat Demirbağ ise inşaat, gayrimenkul ve iletişim sektörleri başta olacak şekilde pek çok sektördeki kurumsal firmaların birbirlerinden öğrendikleri taktikler sebebiyle tüketicilerin zaman zaman çaresiz, seçeneksiz kaldığına dikkat çekti. Demirbağ'a göre yaşanılan haksızlıklar karşısında ilgili bakanlıklara gelen yoğun şikayetler beraberinde tüketicilerin faydasına olacak birtakım düzenlemeler için kapıyı araladı.

Bu yapılan hazırlıklarla ilgili bazı örnekleri paylaşan Demirbağ, "Telefon, internet aboneliği gibi konularda taahhüt sürelerinin maksimum 12 ay olması, araç kiralama sözleşmelerinde yaşanan sorunların azaltılması, taksitli satışlarda tüketici aleyhine olan bazı konuların tüketici lehine düzenlenmesi... Bu tür sözleşmelerde belli bir taksit sayısını ödeyemeyince temerrüde düşme uygulamasında tüketici lehine hususların eklenmesi, birtakım sürelerin yeniden düzenlenmesi, tüketicilerin cayma hakkına ilişkin kolaylıklar sağlanması gibi hususlar yasalaştırılarak tüketicinin korunması sağlanacak" diye konuştu.

Demirbağ, bütün bu düzenlemelerin pek çok firmanın sektörel birliktelik göstererek oluşturduğu uygulamalardaki üstü örtülü tekelciliği engellemeye yönelik çalışmalar olduğunun da altını çizdi.

'PLANLI ESKİTME'Yİ BALTALAYACAK

Satış sonrası hizmetin üretici veya ithalatçı tarafından sağlanmaması durumunda tüketiciye tazminat talep edebilme imkânı sunulmasının, markaların 'planlı eskitme' gibi pazarlama stratejilerini baltalayacağına vurgu yapan Tüketici Koruma Derneği Başkanı Aziz Koçal, pek çok tüketicinin bununla ilgili mağduriyet yaşadığını dile getirdi.