Perakende sektörü ile küçük esnaf, kontrolsüz şekilde yükselen ticari gayrimenkul kiraları nedeniyle ciddi bir darboğazla karşı karşıya. Kira giderlerinin toplam sabit maliyetler içindeki payı bazı bölgelerde %60’a kadar çıktı. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde mağaza kiraları milyon TL seviyelerine ulaşırken, perakendeciler artan baskı karşısında kepenk kapatmak zorunda kalıyor.
İSTANBUL DÜNYADA KİRA ARTIŞINDA İLK SIRADA
Deutsche Bank’ın “Dünya 2025 Kira Raporu”na göre, İstanbul son 5 yılda dolar bazında %193’lük artışla dünya genelinde kira artışında zirveye yerleşti. Bağdat Caddesi, Teşvikiye gibi prestijli bölgelerde mağaza kiraları milyonlara ulaştı. Kira bedellerindeki sert yükseliş, hem mağazaların kapanmasına hem de üretim tesislerinin faaliyetlerine son vermesine neden oluyor. Ticari gayrimenkul ilanlarında ciddi artış yaşanırken, talep edilen rakamlar ise yatırımcıları da zorluyor.
ESNAF VE ZİNCİR MAĞAZALAR YARGI YOLUNDA
Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel’e göre, kiracılar ile mülk sahipleri arasındaki uyuşmazlıklar giderek artıyor. Zincir mağazaların %66’sı hukuk yoluna başvururken, küçük esnaflar ise ya sektörü terk ediyor ya da alan değiştiriyor. Öncel, “Cirodan pay veriyoruz, sabit kira da ödüyoruz ama hâlâ 5-6 katlık zam talep ediliyor” diyerek sektördeki adaletsizliği vurguluyor. Perakende satışlarının enflasyonun gerisinde kalması, nakit akışını bozuyor ve maliyet yönetimini imkânsız hale getiriyor.
KİRA KRİZİ YATIRIMCIYI DA ZORLUYOR
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, kira artışlarının yalnızca kiracılardan değil, yatırım maliyetlerinden de kaynaklandığını savunuyor. AVM yatırımlarının döviz bazlı finansmanla yapıldığını ve kur değişimi nedeniyle yatırımcıların ödeme dengesinin bozulduğunu belirten Avdagiç, “Bugün 500 milyon TL’ye alınan bir dükkanın, yatırım geri dönüş süresine göre aylık en az 2,5 milyon TL kira getirmesi gerekiyor” diyor. Bu durum, hem mülk sahipleri hem de kiracılar arasında sürdürülebilir bir model ihtiyacını gündeme taşıyor.
KONTROLSÜZLÜK KÜÇÜK ESNAFI YOK EDİYOR
TESK Başkanı Bendevi Palandöken’e göre, yüksek kiraların yanı sıra mevzuattaki boşluklar da esnafı zorluyor. 10 yılı dolduran kiracıların kolayca tahliye edilebilmesi, uzun vadeli plan yapmayı zorlaştırıyor. Aynı sokakta birbirine rakip onlarca benzer işletmenin açılabilmesi, piyasada denetimsizlik yaratarak kazançları düşürüyor. Palandöken, kira artışında devletin devreye girmesi gerektiğini belirterek, çifte stopaj uygulamasının da kaldırılması çağrısında bulunuyor. “Her işletme her ürünü satamamalı, işyeri açılışları analizlere dayanmalı” diyen Palandöken, Perakende Yasası’nın acilen çıkarılması gerektiğini ifade ediyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: